Erromatar Zutabea

Erromatar zutabeak, zutabe klasikoak izenez ere ezagunak, antzinako Grezian sortutako zutabeak dira eta arkitektura eta eskultura dekoraziorako erabiltzen dira. Erromatar zutabeak egituraz hiru zatitan banatzen dira: zutabearen oinarria, zutabearen gorputza eta kapitela. Zutabearen zuzentasunak, zutabearen oinarriaren lodierak eta kapitelean egindako taila bikainek estetika egonkorra eta delikatua ematen diote osoari. Erromatar zutabe mota asko daude, ohikoenak dorikoak, jonikoak eta korintiarrak dira. Zutabe dorikoak zutabe lodi eta indartsua du, alderantzizko kono-itxurako kapitela duena; zutabe jonikoa delikatua eta dotoreagoa da, zutabe lerdena eta kapitelean korritu-apaindura duena; Korintoar zutabeak estilo doriko eta jonikoen ezaugarriak uztartzen ditu, zutabearen gorputza lirainagoa da eta kapitelaren dekorazioa korapilatsua eta dotorea da. Erromatar zutabe ionikoaren kapitela ahurra da, eta bi girlanda angeluar kizkur irten egiten dira. Zutabearen gorputza dorikoaren antzekoa da baina lirainagoa. Korintoko erromatar zutabe kapitelak lore eta hosto handiz apainduta daude, eta zutabearen gorputza aurreko biak baino lirainagoa da.

Erromatar zutabeak antzinako arkitekturako dekorazio-elementu garrantzitsuenetako bat dira eta asko erabiltzen dira jauregi, tenplu, antzoki eta bestelako eraikinetan, batez ere antzinako erromatarren garaian. Gaur egun, erromatar zutabeak diseinu arkitektonikoan ohikoak diren elementuetako bat dira oraindik eta asko erabiltzen dira hainbat eraikin motatan.

Erromatarren zutabeen abantailak eta desabantailak:

1. Egiturazko euskarria

Erromatar zutabeak ohiko zutabeak dira antzinako erromatar arkitekturan. Eraikinaren egitura-euskarri gisa, zeregin garrantzitsua dute eraikin osoari eusteko. Erromako zutabeak material ezberdinez egin daitezke karga-baldintza ezberdinen arabera, hala nola marmola, granitoa, etab., eraikinaren egitura-beharrei erantzuteko.

2. Espazioaren bereizketa

Diseinu arkitektonikoan, zutabe erromatarrak espazio-banatzaile gisa ere erabil daitezke espazioa eremu funtzional ezberdinetan banatzeko. Esaterako, areto nagusi baten diseinuan, zutabe erromatarrak erabil daitezke aurreko aretoa eta areto nagusiaren eremua isolatzeko, efektu espaziala independente eta koherentea lortzeko.

3. Apainketa eta apainketa

Erromatarren zutabeek ere funtzio apaingarri eta edergarri bat izan zuten antzinako erromatar arkitekturan. Askotan kolonadak, kupulak eta arkuak apaintzeko erabiltzen ziren efektu arkitektoniko handia sortzeko. Erromatar zutabeek hainbat forma dituzte, hala nola, zutabeak, zutabe karratuak, zutabe konikoak, zutabe poligonalak, etab. Haien forma ezberdinek egitura-eskakizunak betetzen ez ezik, diseinu arkitektonikoaren edertasuna ere gehitzen dute.

Erromatarren zutabeek garrantzi handia izan zuten antzinako erromatar arkitekturan. Egiturazko euskarri gisa ez ezik, espazioak bereizteko eta apaintzeko ere balio zuten. Gaur egun, erromatar zutabeak arkitektura-diseinuan erabili ohi den apaingarri-elementu bihurtu dira eta oso erabiliak dira barruko zein kanpoko diseinuan, balio estetiko berriak etengabe interpretatuz.